Çevre Kirliliğinin Tarihçesi
Dünya, yaklasik 5 milyar yil önce sicak
gaz ve kozmik tozlarin sogumasi ile olusmustur. Bu mavi gezegen evrende o
kadar küçük bir noktadir ki, bunu hayal etmek bile zordur.
Evren dedigimiz sonsuz boslukta yasam
olan tek gezegen Dünyadir. Çünkü Dünya, biyosfer (Canli küre) denen ince
bir hava, toprak ve su tabakasi ile kaplidir. Bu tabaka yerin yariçapi
ile karsilastirilirsa bir futbol topunun üzerindeki boya
kalinligindadir. Iste, insanoglu bu biyosfer denen alanda yasar. Ama
insanin 5 milyar yasindaki Dünya tarihinde ortaya çikisi yenidir (Dünya
tarihini 30 güne sigdirirsak, insan, 30. günün sonuna dogru ortaya
çikmistir). Ílk organizmalar kükürtle yasarlardi. Sonra bazilari Oksijen
çikarmaya basladilar. Ve Dünya hava soluyanlara kaldi.
Ínsanlar ortaya çiktiginda Dünyada pek
çok canli nüfusu vardi. Ílk insanlar dogaya karsi çok terbiyeli idi.
Bazi hayvanlari, özellikle büyük memelileri tüketseler de, ormanlari
çayir yapsalar da dogada onarilmaz yaralar açmiyorlardi. Çünkü sayilari
az ve yerlesik degillerdi. Durmadan yer degistiriyorlardi. Kisaca ilk
insanlar iyi bir çevreciydiler. Ama bu durum günümüzden 10-12 bin yilina
kadar böyle sürdü diyebiliriz.
10-12 bin yil kadar önce insanlik yerlesik hayata, tarim kültürüne geçti. Köy hayatina baslangiçla çevre düzeni alt üst oldu.
Çevre düzeni, ister saksinizda, ister
biyosferin tümünde olsun, belirli bir bölgedeki canlilari birbirine
baglayan karmasik baglardir. Biri degisirse, bu düzende digeri de
degisir. Çorap sökügü gibi…
ÇEVRE DÜZENÍ ÍLKELERÍ
-
Her sey bir baska seyle baglantilidir.
-
En iyisini Doga bilir.
- ..
.
Fakat asil insanin çevre üzerindeki
yikimi 19 yy da sanayi devrimi ve onun etkileriyle olmustur. Sanayi
devriminin etkisiyle 1830’lara kadar 1 milyar olan Dünya nüfusu 2000
yilina ulastiginda 6 milyari bulmus, günümüzde ise 6,5 milyari gecmis
bulunmaktadir, üstelik bu insanlar eski çaglarla kiyaslanmayacak kadar
dogal kaynaklari tüketmeye baslamistir. Çünkü sanayilesme ile
gerçeklesen teknolojik gelisme de insanlarin refah düzeyini arttirmis bu
da insanlarin dogal kaynaklari hizla tüketmesine yol açmistir. Üstelik
dünyada bir çok toplum ayni gelisme ve sanayilesme düzeyinde degildir.
Eger tüm insanlar bir A.B.D vatandasi kadar tüketse çevre sorunlari
bugün için bas edilemez bir duruma dönüsürdü. Sanayi devriminin çevre
üzerindeki en büyük etkilerinden biri de sehirlesmeyi saglamasidir.
Özellikle büyük endüstri bölgelerinde 10-30 milyona varan mega kentler
çevre sorunlarinin en fazla yasandigi alanlar olmustur.
GLOBAL TEHDÍT: ÇEVRE SORUNLARI
Dünyamizi top yekün tehdit eden bir sorunumuz var artik: Çevre Sorunlari.
Çevre sorunlari; içtigimiz sudan
soludugumuz havaya, isindigimiz yakittan içkimizdeki buza, tatillerimizi
geçirdigimiz denizlerden üzerinde yasadigimiz topraga kadar her seyi
yakindan ilgilendiriyor. Günesle olan uyumlu iliskimizi bozacak ozon
deligi, topraklarimiz su altinda birakacak Sera Etkisi, tarim
alanlarimizi kurutacak çöllesme, denizlerimizi çöplüge çevirecek ve
sularimizi zehirleyecek kirlenme… Bütün bunlarin hepsi çevre sorunlari.
Peki bu sorunlara duyarli olmak zorunda miyiz?
Eger dünyada;
-
Her yil yüzlerce hayvan ve bitki türünün nesli tükeniyorsa,
-
Her yil saglik kosullarinin yetersizligi ve açlik yüzünden milyonlarca çocuk ölüyorsa,
-
Dünya nüfusunun yaridan çogunun saglikli içme suyu bulamadigi onlarca ülke bulunuyorsa
-
Tropikal ormanlar yok olmakta ve çöllesme hizla yayilmaktaysa,
-
Ozon tabakasi, gelecek nesilleri tehdit edecek bir noktaya gelmisse,
-
Dünyanin biyolojik çesitliligi tehlike altina girip ekolojik dengede onarilamaz zararlar ortaya çikmaya basliyorsa,
-
Íklim degisikligini doguran nedenler, bir çok kara parçasini sular altinda birakarak artan nüfusun besin olanaklarini tehdit ediyorsa,
Nasil olur da çevreyi küçümseyebiliriz?
0 comments:
Post a Comment